Άλλος ένας μεγάλος έφυγε. Δεν τους σηκώνει η εποχή μάλλον.
Γκύντερ Γκρας: Η ηθική συνείδηση της Γερμανίας βουβάθηκε...
Ο νομπελίστας συγγραφέας υπήρξε για πολλά χρόνια η ενοχλητική συνείδηση της Γερμανίας, φέρνοντας διαρκώς τους συμπολίτες του αντιμέτωπους με το ναζιστικό παρελθόν της χώρας, στη λήθη του οποίου στηρίχτηκε το μεταπολεμικό "γερμανικό θαύμα". Αυτός ήταν και ο λόγος που δέχτηκε τόσες επιθέσεις όταν αποκάλυψε, το 2007, στην αυτοβιογραφία του με τίτλο Ξεφλουδίζοντας το κρεμμύδι, τη δική του συμμετοχή, κατά τη διάρκεια του πολέμου, σε ηλικία 16 ετών, στα Waffen SS.
Ο Γκύντερ Γκρας γεννήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 1927 στο Ντάντσιχ (το σημερινό Γκντανσκ). Κατά τη διάρκεια του πολέμου, το 1945, συμμετείχε στις επιχειρήσεις της 10ης Μεραρχίας Τεθωρακισμένων SS μέχρι τον Απρίλιο, οπότε τραυματίστηκε, συνελήφθη από τους Αμερικανούς και βρέθηκε σε στρατόπεδο αιχμαλώτων.
Μετά τον πόλεμο εργάστηκε σε ορυχείο, ειδικεύτηκε ως λιθοξόος, ενώ αργότερα σπούδασε γλυπτική και γραφιστική. Θα κάνει την εμφάνισή του στα γράμματα με μια συλλογή ποιημάτων το 1956, για να ακολουθήσουν τρία θεατρικά έργα. Όμως το λογοτεχνικό έργο με το οποίο έγινε παγκοσμίως γνωστός, Το τενεκεδένιο ταμπούρλο, θα παρουσιαστεί το 1959 και μαζί με τα Γάτα και ποντίκι (1961) και Σκυλίσια μέρα (1963) θα αποτελέσουν την "Τριλογία του Ντάντσιχ".
Έχοντας συμμετάσχει στην ίδρυση της "Ομάδας 47", μαζί με τον Χάινριχ Μπελ και άλλους σημαντικούς αντιφασίστες συγγραφείς, θα ταχθεί αργότερα στο πλευρό του σοσιαλδημοκράτη Βίλι Μπραντ. Σταθερός υποστηρικτής του SPD, τελευταία ήταν υπέρμαχος του κοκκινοπράσινου συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών - Πρασίνων. Σφοδρός επικριτής του πολέμου στο Ιράκ, το 2012 χαρακτηρίστηκε ανεπιθύμητος από την ισραηλινή κυβέρνηση εξαιτίας ενός ποιήματος όπου κατηγορούσε το Ισραήλ ότι απειλεί την παγκόσμια ειρήνη. Το 2012 επίσης έγραψε ένα ποίημα συμπαράστασης στην Ελλάδα, με τίτλο "Η ντροπή της Ευρώπης"...
Σε συνέντευξή του στην ισπανική El Pais, που δημοσιεύτηκε μόλις χθες, ο Γκ. Γκρας σημείωνε: «Παντού υπάρχουν πόλεμοι. Αντιμετωπίζουμε τον κίνδυνο να κάνουμε τα ίδια λάθη όπως προηγουμένως. Και χωρίς να το αντιληφθούμε, μπορεί να βυθιστούμε σε έναν παγκόσμιο πόλεμο σαν να ήμασταν υπνοβάτες». Στην ίδια συνέντευξη μιλούσε για το βιβλίο που ετοίμαζε για το φθινόπωρο, σημειώνοντας: "Το να εργάζομαι όσο μπορώ περισσότερο με εξυπηρετεί για να αποδείξω στον εαυτό μου ότι επέζησα"...
Ανάμεσα στα πιο γνωστά έργα του βραβευμένου με το Νόμπελ Λογοτεχνίας 1999 συγγραφέα, που μεταφράστηκαν και στα ελληνικά, είναι: Η πρόβα της εξέγερσης των πληβείων (1966), Ο Μπουτ το ψάρι (1977), Δυσοίωνα κοάσματα (1992), Γράφοντας μετά το Άουσβιτς (1993), Ένα ευρύ πεδίο (1995), Ο αιώνας μου (1999) και Σαν τον κάβουρα (2002).
«Η Ντροπή της Ευρώπης»
Στο χάος κοντά, γιατί δεν συμμορφώθηκε στις αγορές· κι Εσύ μακριά από τη Χώρα, που Σου χάρισε το λίκνο.
Οσα Εσύ με την ψυχή ζήτησες και νόμισες πως βρήκες, τώρα θα καταλυθούν, και θα εκτιμηθούν σαν σκουριασμένα παλιοσίδερα.
Σαν οφειλέτης διαπομπευμένος και γυμνός, υποφέρει μια Χώρα· κι Εσύ, αντί για το ευχαριστώ που της οφείλεις, προσφέρεις λόγια κενά.
Καταδικασμένη σε φτώχεια η Χώρα αυτή, που ο πλούτος της κοσμεί Μουσεία: η λεία που Εσύ φυλάττεις.
Αυτοί που με τη δύναμη των όπλων είχαν επιτεθεί στη Χώρα την ευλογημένη με νησιά, στον στρατιωτικό τους σάκο κουβαλούσαν τον Χέλντερλιν.
Ελάχιστα αποδεκτή Χώρα, όμως οι πραξικοπηματίες της, κάποτε, από Εσένα, ως σύμμαχοι έγιναν αποδεκτοί.
Χώρα χωρίς δικαιώματα, που η ισχυρογνώμονη εξουσία ολοένα και περισσότερο της σφίγγει το ζωνάρι.
Σ' Εσένα αντιστέκεται φορώντας μαύρα η Αντιγόνη, και σ' όλη τη Χώρα πένθος ντύνεται ο λαός, που Εσένα φιλοξένησε.
Ομως, έξω από τη Χώρα, του Κροίσου οι ακόλουθοι και οι όμοιοί του όλα όσα έχουν τη λάμψη του χρυσού στοιβάζουν στο δικό Σου θησαυροφυλάκιο.
Πιες επιτέλους, πιες! κραυγάζουν οι εγκάθετοι των Επιτρόπων· όμως ο Σωκράτης, με οργή Σου επιστρέφει το κύπελλο γεμάτο ώς επάνω.
Θα καταραστούν εν χορώ, ό,τι είναι δικό Σου οι θεοί, που τον Ολυμπό τους η δική Σου θέληση ζητάει ν' απαλλοτριώσει.
Στερημένη από πνεύμα, Εσύ θα φθαρείς χωρίς τη Χώρα, που το πνεύμα της, Εσένα, Ευρώπη, εδημιούργησε.