για να δούμε τι μας λέει εδώ ο ποιητής...
δεν μπόρεσα να διακρίνω αν είναι απογοητευτικό ή ενθαρρυντικό το μήνυμα...
Το ενδιαφέρον πείραμα της πατάτας...
Αγρότες διέθεσαν μέσω internet τα προϊόντα τους σε διπλάσια τιμή απ’ ό,τι τα πουλούσαν στους εμπόρους και ταυτόχρονα οι καταναλωτές αγόρασαν στο ένα τρίτο της τιμής που αγόραζαν στο σούπερ μάρκετ. Πρόκειται για μία «επαναστατική πράξη» που κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις μπορεί να δημιουργήσει μία νέα αγορά. Μην φανταστείτε, πάντως, ότι με αυτές τις τιμές θα φτάνει η πατάτα έξω από την πόρτα σας...
Να ξεκαθαρίσουμε ένα πράγμα: Ο παραγωγός είναι από τους πλέον αδικημένους στην αλυσίδα της γεωργικής παραγωγής. Είναι εκείνος που κουράζεται, που επενδύει, που ρισκάρει τα πάντα και στο τέλος θα πρέπει να νιώθει τυχερός αν πάρει πίσω τα χρήματά του. Είναι μία πραγματικότητα που ισχύει εδώ και δεκαετίες και γι΄ αυτό άλλωστε δημιουργήθηκαν οι συνεταιρισμοί. Το γεγονός ότι οι συνεταιρισμοί απέτυχαν παταγωδώς (με ελάχιστες εξαιρέσεις) είναι ένα ακόμη στοιχείο της παθογένειας αυτής της χώρας. Για την οικονομία της συζήτησης θα ήταν καλό να μην πιάσουμε τώρα θέματα που άπτονται της διαφθοράς, των επιδοτήσεων και της κουλτούρας των «κινητοποιήσεων». Ας μείνουμε στην ουσία της συζήτησης...
Οι παλιότεροι θα θυμάστε τον Ανδρέα Παπανδρέου να καταφέρεται εναντίον των μεσαζόντων. Μας έλεγαν, λοιπόν, ότι ήταν δυνατόν να πάρει κάποιος την πατάτα σε διπλάσια τιμή από εκείνη που αγόραζε ο μεσάζοντας και να πουληθεί κάτω από τη μισή τιμή από εκείνη που πουλούσε ο μανάβης. Παρά το γεγονός ότι στο πεδίο της μάχης έπεσαν τότε όλα τα επαναστατημένα νιάτα του ΠΑΣΟΚ (η ιστορία θύμιζε κάτι από την πορεία των ερυθρών Χμαιρ), το τελικό αποτέλεσμα ήταν απογοητευτικό. Ακόμη κι αν υπήρχαν πρόθυμοι πρασινοφρουροί να κουβαλήσουν τις πατάτες στην πλάτη τους από το χωράφι μέχρι την πόρτα του καταναλωτή, το προσδοκώμενο αποτέλεσμα ήταν μακρινή μουσική. Κι έτσι το εγχείρημα εγκαταλείφτηκε με τον καιρό. Επιστρέψαμε στους κακούς μεσάζοντες.
Όποιοι υποστηρίζουν ότι μπορεί να φτάσει το προϊόν στον μανάβη της γειτονιάς καταργώντας τις αλυσίδες διανομής, έχουν μεν καλές πιθανότητες να κερδίσουν ψήφους στις επερχόμενες εκλογές, αλλά από τις πραγματικές συνθήκες της αγοράς έχουν βαθιά μεσάνυκτα. Το ίδιο ισχύει και για όσους λένε ότι οι τιμές του προϊόντος καθορίζονται από τις δυνάμεις της αγοράς. Θα ίσχυε κάτι τέτοιο αν υπήρχε ανταγωνισμός. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν υπάρχει...
Η αλήθεια είναι ότι οι παραγωγοί πατάτας επέβαλλαν κανόνες ανταγωνισμού στην περιοχή που τις μοίρασαν κι αυτό το γεγονός έχει την σημασία του! Οι παραγωγοί, λοιπόν, μοίρασαν τις πατάτες τους σε ένα καθορισμένο σημείο της Κατερίνης. Το internet χρησιμοποιήθηκε για να κλειστούν οι παραγγελίες. Και τα super market της περιοχής αναγκάστηκαν να ρίξουν τις τιμές! Στην Κατερίνη όλα αυτά! Το θέμα είναι ότι το πείραμα της Κατερίνης δεν θα μπορούσε εύκολα να πάρει μαζικές διαστάσεις δίχως να γίνουν οι απαραίτητες επενδύσεις! Ή αλλιώς, δεν μπορεί μία τέτοια προσπάθεια να στηριχθεί αποκλειστικά και μόνο στον εθελοντισμό.
Με άλλα λόγια, θα είχε νόημα αν σε κάθε πόλη αναλάμβανε κάποιος το κόστος της επένδυσης για την δημιουργία μιας αγοράς που θα προωθεί άμεσα τα αγροτικά προϊόντα στους καταναλωτές. Οι καταναλωτές θα είχαν πρόσβαση σε φθηνότερα προϊόντα και οι παραγωγοί θα κέρδιζαν περισσότερα. Μία τέτοια κίνηση, όμως, δεν θα μπορούσε να καταλήξει στο ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα με εκείνο της Κατερίνης. Κι αυτό διότι οι άνθρωποι ή οι ομάδες ανθρώπων που θα δημιουργούσαν αυτές τις τοπικές αγορές θα έπρεπε με την σειρά τους να κερδίσουν το μερίδιό τους από αυτό το εγχείρημα.
Ο καταναλωτής θα χρειαζότανε να κάνει έναν συμβιβασμό, ότι θα έπρεπε να ξοδέψει χρόνο για να αγοράσει τα αγροτικά προϊόντα του στην επιθυμητή τιμή. Δεν θα του τα έφερνε κάποιος στην πόρτα του με τα ίδια χρήματα. Ο παραγωγός, επίσης, θα έπρεπε να εξασφαλίσει ότι ο θεσμός θα λειτουργούσε και δεν θα κατέληγε όπως εκείνος των λαϊκών αγορών. Αλλά και το δίκτυο πωλήσεων θα έπρεπε ταυτόχρονα να είναι κερδοφόρο από την πρώτη στιγμή, για να μην φτάσουμε στο σημείο να αντικρύσουμε για άλλη μία φορά έναν χρεοκοπημένο γραφειοκρατικό μηχανισμό.
Το πείραμα της Κατερίνης είναι ένα ενδιαφέρον πείραμα από κάθε πλευρά. Δεν ξέρω αν στο τέλος θα έχουμε κάτι περισσότερο από αυτό που έχουμε ήδη δει. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι για άλλη μία φορά αποδείχτηκε ότι οι άνθρωποι κάνουν την διαφορά. Όταν έχουν καλές ιδέες και διάθεση για να τις υλοποιήσουν...
Θανάσης Μαυρίδης
Πηγή:
www.capital.gr
